بازطراحي منظر شهري خانه اصفهان در راستاي ارتقاي سرزندگي محلات شهري

چكيده :

طبيعت انساني ايجاب مي‌نمايد تا اشخاص، نياز به تعامل اجتماعي و پويايي و سرزندگي قوي داشته باشند، چرا كه انسان موجودي اجتماعي مي‌باشد و هميشه به دنبال برقراري رابطه با موجودات ديگر مي‌باشد. از اين جهت، فضاهاي روزمره، جهت برقراري حس اجتماعي و حفظ روابط و ساخت ارتباطات هستند كه براحساس آرامش و سرزندگي مردم تاثير مي‌گذارند. در پي روند ورود ايران به دوران تجدد، بسياري از مشكلات و معضلات شهرهاي اروپايي متجدد گريبانگير شهرهاي ايران نيز گشت، كه محقق نشدن طرح‌هاي شهري از اين دسته هستند. در چنين شرايطي به نظر مي‌رسد كه به كار بردن روش چيدمان فضا بتواند گره از اين مشكل بازنمايد. به طور كلي مي‌توان بيان نمود كه معضل و مشكلات اصلي محدوده مورد مطالعه (محله خانه اصفهان در شهر اصفهان) عدم پويايي و سرزندگي مسيرهاي پياده، نبودن تسهيلات كافي در جاي جاي معابرپياده، كمبود جاذبه‌هاي بصري در طول مسيرهاي پياده، طراحي بلوك‌بندي‌هاي شطرنجي و يكنواخت در اكثر نقاط محله، بي‌توجهي به ويژگي‌هاي فضايي و چيدماني در طراحي فضاي شهري و جانمايي كاربري‌ها، عدم وجود كاربري‌هاي جاذب جمعيت و غيره اشاره نمود. بدين جهت اهداف پژوهش شامل ارتقاء سرزندگي در فضاي شهري به كمك بازطراحي منظر شهري و چيدمان فضايي (نمونه مورد مطالعه: محله خانه اصفهان در شهر اصفهان). روش تحقيق در اين پژوهش تركيبي (كمي-كيفي) و از نوع پيمايشي-تحليل محتوا مي‌باشد و اطلاعات حاصله از روش روش كتابخانه‌اي و ميداني حاصل شده است و به ياري نرم‌افزار SPSS و Expert Choice (تحليل سلسله مراتبي AHP)، Depth map و تكنيك SWOT اطلاعات كسب شده تجزيه و تحليل مي‌شود. نتيجه پژوهش آن بود كه به مدد مولفه‌هاي تحقيق از قبيل مولفه فضايي سرزندگي محيطي، مولفه عملكردي-اقتصادي سرزندگي محيطي، مولفه ارتباطي سرزندگي محيطي و مولفه اقليمي، مولفه اجتماعي-فرهنگي سرزندگي محيطي و مولفه كالبدي سرزندگي محيطي چشم‌انداز طرح ارائه شد كه اين چشم‌انداز عنوان نمود كه به طور كلي محدوده مورد مطالعه به محدوده‌اي جاذب، زيبا، هنرمندانه، سبز و با طراوت، پويا، هويتمند و اجتماع‌پذير بدل گشته و در تمامي مولفه‌هاي مولفه فضايي سرزندگي محيطي، مولفه عملكردي-اقتصادي سرزندگي محيطي، مولفه ارتباطي سرزندگي محيطي و مولفه اقليمي سرزندگي محيطي، مولفه اجتماعي-فرهنگي سرزندگي محيطي و مولفه كالبدي سرزندگي محيطي داراي قوت است. با كمك سووات‌هاي ارائه شده در اين تحقيق ماتريس‌هاي ارزيابي داخلي و خارجي جهت تعيين استراتژي ارائه گشته و استراتژي تهاجمي براي اين پژوهش به دست آمد. پس از تعيين چشم‌انداز طرح و استراتژي طرح و با كمك اطلاعات كسب شده در طي بررسي يافته‌هاي پژوهش و شناخت محدوده به اهداف، راهبردها و سياست‌هايي جهت بهبود وضع موجود محدوده دست يافتيم و در ادامه به كمك شاخص‌هاي تحقيق از قبيل شاخص نفوذپذيري، تنوع و گوناگوني فضايي، آنتروپي يا بي‌نظمي فضايي، عمق فضا، هويت و تمايز، حس تعلق و غناي حسي و غيره سه آلترناتيو پيشنهادي ارائه شد و برمبناي جداول امتياز برپايه شاخص‌هاي مهم پژوهش آلترناتيو اول به عنوان آلترناتيو بهينه و مبناي طراحي پيشنهادي قرار گرفت. به كمك آلترناتيو بهينه جزئيات دو بعدي و سه‌بعدي طرح پيشنهادي ارائه شده و نقشه‌هاي مربوطه از قبيل نقشه پلاك‌بندي، بلوك‌بندي، كاربري‌اراضي، تجزيه و تحليل چيدمان فضا، سازمان‌فضايي، سلسله‌مراتب راه‌ها، عملكردي-رفتاري-اجتماعي، اقليمي و سبزينگي، كالبدي، مقاطع عرضي و پلان هندسي و نقشه‌هاي طرح سه بعدي ارائه گشت و در آخر به سوالات پژوهش برمبناي اطلاعات به دست آمده در طي فصول پيشين پاسخ داده شد.