بررسي ميزان كارآيي دستگاه هاي تصفيه آب خانگي جهت حذف ميكروپلاستيك¬ها از آب شهري

چكيده :

ميكروپلاستيك به عنوان يك آلاينده نوظهور، به طور گسترده در منابع آب شيرين از جمله درياچه‌ها و رودخانه‌ها يافت شده است. اين ذرات، اگرچه در ظاهر خنثي هستند، اما نقش مهمي در انتقال آلاينده‌ها و ايجاد بستري براي رشد ميكروارگانيسم‌ها در سطح خود ايجاد مي‌كنند. با توجه به اينكه منابع آب شيرين در سراسر دنيا، رفته¬رفته در حال محدود شدن مي¬باشد و در بعضي از مناطق جهان دسترسي به آب سالم و بهداشتي به يك بحران تبديل شده است، براي دسترسي به منابع پايدار آب شيرين، نياز به مديريت يكپارچه، مديريت بهبود كيفيت و ارزيابي مداوم كيفيت منابع آب در جهان، از ضروريات مي¬باشد. ميكروپلاستيك¬ها در آب آشاميدني بر اساس كوچكترين اندازه ذره شناسايي شده، توسط روش¬هاي فعلي، در اندازه حدود يك ميكرومتر شناسايي شده¬اند. ذرات بزرگ، كمتر از ذرات كوچك وجود دارند. شكل غالب ذرات، قطعات و الياف هستند. نوع غالب پلاستيك ها PP وPET هستند. علاوه¬براينكه خود آب شيرين منبع احتمالي ميكروپلاستيك¬ها در آب آشاميدني مي باشد، شواهدي وجود دارد كه نشان مي¬دهد برخي از آلودگي¬هاي پلاستيكي هنگام تصفيه و توزيع آب شير و يا فرآيند بسته¬بندي بطري¬هاي آب بوجود مي¬آيند. هدف كلي اين پژوهش، اندازه‌گيري نوع و ميزان ميكروپلاستيك‌ها در آب آشاميدني شهر شيراز و سپس بررسي دستگاه‌هاي تصفيه آب خانگي به منظور حذف اين تركيبات است. ممكن است در هنگام تصفيه در دستگاه¬ها و هنگام عبور آب از شبكه تا مصرف اين ذرات به آب شرب اضافه گردند كه بايد اين مورد، بررسي گردد. براي شناسايي ميكروپلاستيك‌ها در آب شرب شيراز، نمونه‌برداري از شمال، مركز و جنوب شهر قبل و بعد از عبور از دستگاه‌هاي تصفيه آب خانگي انجام شده است. به منظور استخراج ميكروپلاستيك‌ها از محيط‌هاي هيدروسفري، آب شرب بايد فيلتر شود. اين فيلتراسيون در محيط‌هاي ايزوله و زير هود انجام مي‌شود تا ذرات خارج از آب نتوانند وارد آب نمونه شوند. فيلتراسيون با استفاده از فيلتر سلولوزي با اندازه حفرات 2 ميكرون صورت مي‌گيرد تا تمام ذرات بزرگتر از دو ميكرون و غيرقابل¬حل در آب روي فيلتر نگه داشته شوند. سپس فيلترها در محيطي ايزوله و زير هود قرار داده مي‌شوند تا كاملاً خشك شوند. پس از اين مراحل، ذرات شبيه به ميكروپلاستيك با استفاده از لنز ميكروسكوپ نوري با بزرگنمايي 4 بررسي و جدا شده و سپس با استفاده از سوزن انسولين شماره 4 روي چسب مسي منتقل مي‌شوند تا براي طيف‌سنجي آماده شوند. چسب مسي در يك محيط كاملا ايزوله و در يك پتري¬ديش جهت طيف¬سنجي به محل دستگاه ميكرورامان در آزمايشگاه مركزي دانشگاه شيراز منتقل شد و تمام ذرات طيف¬سنجي شد و با طيف¬هاي ميكروپلاستيك¬ها در مقالات مقايسه شد. نتايج به دست آمده نشان مي‌دهند كه در نمونه‌هاي آب شرب پس از عبور از دستگاه تصفيه، هيچ ذره‌اي شبيه به ميكروپلاستيك يافت نشد، در حالي كه در نمونه‌هاي قبل از عبور از دستگاه تصفيه، ذراتي از نوع ميكروپلاستيك پلي پروپيلن شناسايي شدند. بنابراين، مي‌توان از طيف¬سنجي ذرات روي فيلترها توسط دستگاه ميكرورامان نتيجه گرفت كه در آب شهر شيراز، ميكروپلاستيك وجود دارد واز نمونه¬هاي فيلتر شده بعد از دستگاه‌هاي تصفيه آب خانگي، هيچ¬گونه ذره¬اي كه غير قابل حل و بزرگتر از دو ميكرون زير ميكروسكوپ پيدا نشد، بنابراين اين دستگاه¬ها قادر به حذف ميكروپلاستيك از آب شرب هستند.