تحليل نقش گردشگري فرهنگي در پايداري معيشت خانوارهاي شهري(مطالعه موردي: شهر كاشان)

چكيده :

توسعه سكونت گاه هاي انساني و شهر ها و افزايش جمعيت آنها همراه با چالش هاي گوناگون در ابعاد اقتصادي، زيست محيطي و اجتماعي است. بروز ناپايداري در اين ابعاد يكي از مسائل امروز شهر ها مي باشد. اين امر بر معيشت خانوار ها و كيفيت زندگي در شهر اثر گذار است و مي تواند مطلوبيت و پايداري محيط شهري را به عنوان مكان مناسب براي زندگي در خطر قرار دهد. شهر كاشان كه يكي از شهر هاي تاريخي و پر جمعيت شهرستان اصفهان است نيز از اين قائده مستثني نبوده و با چنين چالشي بويژه در زمينه معيشت پايدار روبرو شده است. در اين ميان گردشگري فرهنگي يكي از گونه هاي جديد گردشگري است كه ميتواند موجب افزايش پتانسيل هاي جوامع محلي براي تحقق توسعه پايدار، افزايش مشاركت مردم در زمينةهاي مختلف فرهنگي و اجتماعي، بهبود معيشت مردم از طريق افزايش درآمد و اشتغالزايي، عادلانه تر شدن مزاياي توسعه در جوامع محلي، رونق صنايع دستي، توسعه فعاليتهاي اقتصادي و تنوع فعاليتهاي توليدي و پايداري معيشت شهروندان گردد. براين اساس، تحقيق حاضر با هدف بررسي نقش گردشگري فرهنگي در پايداري معيشت خانوارهاي شهري در شهر كاشان تدوين شده است. اين تحقيق از نظر هدف از نوع كاربردي و از نظر ماهيت و روش توصيفي-تحليلي مي باشد. براي گردآوري داده ها و اطلاعات از مطالعات كتابخانه و ميداني (مشاهده و پرسشنامه) استفاده شده است. قلمرو مكاني اين پژوهش شهر كاشان از استان اصفهان با جمعيت 304487 نفر و 91935 خانوار بوده است. با توجه به حجم بالاي جامعه آماري براي انتخاب حجم نمونه تحقيق از فرمول نمونه گيري كوكران با احتمال 50 درصد وجود صفت استفاده شد و تعداد 383 سرپرست خانوار به عنوان نمونه تحقيق انتخاب شدند. براي تجزيه و تحليل داده ها و اطلاعات از آمارهاي توصيفي (ميانگين، انحراف معيار، واريانس و ...) و استنباطي (تي تك نمونه اي، همبستگي، رگرسيون چند متغيره و معادلات ساختاري) استفاده شده است. نتايج نشان ميدهد، وضعيت شاخص هاي معيشت پايدار با ميانگين 28/3 و شاخص‌هاي گردشگري فرهنگي با ميانگين 17/3 بالاتر از متوسط بوده و در سطح قابل قبولي قرار دارند. همينطور، بين شاخص گردشگري فرهنگي و معيشت پايدار شهروندان در شهر كاشان با مقدار همبستگي 842/0 در سطح اطمينان 99 درصد رابطه مثبت و معناداري وجود دارد. ضمناً، نتايج حاصل رگرسيون چند متغيره و معادلات ساختاري نشان دادند، توسعه و گسترش گردشگري فرهنگي در ابعاد اقتصادي با مقدار بتاي 015/0، اجتماعي-فرهنگي با مقدار بتاي 452/0، فيزيكي با مقدار بتاي 015/0-، طبيعي با مقدار بتاي 399/0 و عامل انساني با مقدار بتاي 328/0 اثرات مختلفي در پايداري معيشت شهروندان به همراه داشته و در اين ميان، توسعه و گسترش گردشگري فرهنگي در ابعاد اجتماعي فرهنگي و طبيعي بيشترين تأثير را داشته است.