بررسي انتشار آلاينده‌هاي هوا در پايانه‌هاي مسافربري (مطالعه موردي: ترمينال جنوب شهر تهران)

چكيده :

هدف از تحقيق حاضر، بررسي و مدلسازي انتشار آلاينده‌هاي هوا در پايانه جنوب شهر تهران مي‌باشد. ابتدا غلظت فصلي آلاينده‌ها (دي‌اكسيد نيتروژن، ذرات معلق، منواكسيد كربن، و دي‌اكسيد گوگرد) به دست آمد. از متد شماره 6604 NIOSH براي نمونه‌برداري منواكسيد كربن و براي سنجش آلاينده دي‌اكسيد نيتروژن از روش شماره 6004 استاندارد NIOSH و تكنيك سالتزمن استفاده شد. سپس با استفاده از دستگاه اسپكتروفتومتر غلظت اين آلاينده تعيين شد. كاليبراسيون دستگاهها در آزمايشگاهها و پيش از انجام اندازه‌گيري‌ها صورت گرفت. نمونه‌برداري در 4 نقطه از سايت مطالعاتي بصورت ماهي يك‌مرتبه در طول سال و سه روز در ماه و 2 بار در روز انجام گرفت. سپس، سياهه انتشار آلاينده‌ها محاسبه شد و توسط نرم‌افزار شبيه‌سازي Austal مدلسازي گرديد. در نهايت، نتايج با استانداردهاي ملي و بين‌المللي مقايسه شد. نتايج نشان داد پراكنش آلاينده منواكسيد كربن (8 ساعته) در فاصله 300 متري از جهت شمال و غرب، فراتر از استاندارد است و در سمت شرقي، تا فاصله حدود 900 متري و در جهت جنوبي نيز تا فاصله نزديك به 500 متري، بيش از حد استاندارد مي‌باشد. در مورد پراكنش يك ساعته آلاينده دي‌اكسيد نيتروژن غلظت آلاينده در ابتدا زياد و در ادامه به دليل شرايط آب و هوايي و شيمي آلاينده، غلظت كاهش مي‌يابد. در 2 جهت شمالي و غربي از فاصله حدود 400 متري، غلظت آلاينده به شدت كاهش مي‌يابد. زون آلودگي بيشتر به سمت جنوب و سپس، شرق ادامه دارد و تمام محوطه در حد استاندارد است. آلاينده دي‌اكسيد گوگرد نيز در ابتدا بسيار زياد است، سپس با افزايش فاصله از مبدا، غلظت آلاينده كاهش مي‌يابد. بر اين مبنا، تا برد يك كيلومتري غلظت دي‌اكسيد گوگرد فراتر از حد استاندارد نيست. نكته حايز اهميت آن است كه سرعت انتشار اين آلاينده پايين بوده و در مدت 1 ساعت نتوانسته است به محدوده 1 كيلومتري برسد. در خصوص ذرات معلق، با فاصله گرفتن از مبدا به تدريج كاهش مي‌يابد، وليكن اين آلاينده نسبت به ساير آلاينده‌ها از گسترش نسبتاً همگن‌تري در جهات مختلف برخوردار است. هر چند كه همانند ساير آلاينده‌ها، بيشترين نفوذ در جهت شرقي است. نتايج نشان داد كه انتشار آلاينده‌هاي هوا در پايانه در بسياري از موارد فراتر از استانداردهاي مصوب داخلي و معتبر خارجي است كه اين مورد لزوم توجه به ملاحظات مديريتي و مهندسي در زمينه روش‌هاي كاهش انتشار آلاينده‌ها را تاكيد مي‌كند. پيشنهادات كاربردي تحقيق عبارتند از: با استفاده از كيسه‌هاي جاذب كه قابليت نصب به روي اگزوز وسايل نقليه را دارند، مي‌توان نسبت به جذب و جداسازي آلاينده‌هاي محيط زيستي در هنگام كاركرد وسايل جلوگيري كرد. همچنين لازم است تا در توقف‌هاي طولاني (بيش از 10 دقيقه) نسبت به خاموش كردن اتوبوس‌ها، ميني‌بوس‌ها و ساير وسايل نقليه اقدام شود. از انتخاب وسايل نقليه فاقد استانداردهاي محيط زيستي جلوگيري شود. همچنين، نسبت به راه‌اندازي سيستم هوشمند نسبت به ميزان آلايندگي هر روزه وسايل نقليه عمومي اطلاع حاصل كرد. توصيه مي‌شود نسبت به گازسوز نمودن اتوبوس‌ها و حذف گازوييل از چرخه اقدام شود. اين امر مي‌تواند به صورت دوگانه‌سوز بودن وسايل صورت گيرد. بدين شكل كه در زمان حضور و ورود اتوبوس به داخل پايانه مسافربري، تنها سيستم گازسوز فعال باشد و در هنگام حركت و خروج از پايانه از سيستم بنزيني و يا ... استفاده شود.