برنامه‌ريزي توسعه فضايي در جهت كاهش نابرابري اجتماعي در محلات حاشيه‌نشين با تأكيد بر نقش دفاتر تسهيلگري (نمونه موردي: محله‌هاي حصه و جلوان)

چكيده :

حاشيه‌نشيني يكي از مهمترين عوامل تهديد كننده كيفيت زندگي در شهرها شناخته مي‌شود. بنابراين صاحب‌نظران به دنبال راهي براي مواجه با اين پديده شهري، رويكرد توانمند‌سازي و توسعه اجتماع محور را ارائه كردند. نمود عملي اين رويكرد در قالب دفاتر تسهيلگري و توسعه محلي خود را نشان داد. البته اين راهكار نيز با چالش‌هايي روبرو است. حاشيه‌نشيني در شهر اصفهان به عنوان يكي از كلان‌شهرهاي كشور نيز ظهوركرده و دفتر تسهيلگري و توسعه محلي حصه‌ و جلوان در منطقه‌هاي 10 و 14 با هدف توسعه اجتماع‌محور و توانمندسازي ساكنان و به منظور حل مسائل موجود در محدوده حاشيه‌نشين شكل گرفت. هدف اين پژوهش يافتن پاسخ اين سؤال است كه چگونه مي‌توان با توجه به نقش نهاد تسهيلگري، توسعه فضايي و كاهش نابرابري‌هاي اجتماعي در محدوده حاشيه‌نشين حصه و جلوان را ممكن ساخت؟ بنابراين پس از مرور ادبيات و شناسايي معيارها و زير معيارها، شناخت محدوده مورد مطالعه از طريق مشاهده ميداني، توزيع پرسشنامه و مصاحبه انجام شد. معيارهاي آگاه‌سازي، بسترسازي و نهادسازي، افزايش تعاملات اجتماعي، اعتمادسازي، توانمندسازي و جلب مشاركت شناسايي شده و با بهره‌گيري از روش AHP معيارها و زير معيارها رتبه بندي شدند و با توجه به شرايط محله و عملكرد دفتر تسهيلگري و توسعه محلي، تحليل انجام شد. نتايج نشان داد كه توانمندسازي به موفقيت‌هايي رسيده است. اما مسائل متعدد مانند همكاري نكردن سازمان‌ها و نهادهاي دولتي، كمبود بودجه و مناسب نبودن قوانين مانع از عملكرد كامل در راستاي كاهش نابرابري‌هاي اجتماعي شده است. در انتها پيشنهادات به منظور بهبود وضعيت ارائه شد.