استفاده از روش ماتريس ارزيابي اثرات سريع (RIAM) در ارزيابي اثرات زيست‌محيطي احداث مخازن ذخيره نفت (مطالعه موردي: پايانه جاسك)

چكيده :

امروزه بنزين، سوخت جت، گازوئيل، نفت سفيد، فرآورده‌هاي پتروشيمي و ديگر مواد سنتز شده از جمله مواردي است كه از نفت تهيه مي‌گردند. مخازن ذخيره نفت خام از جمله تأسيساتي مي‌باشند كه هم كشورهاي صادركننده و هم كشورهاي واردكننده نفت به آنها نياز دارند. ايجاد مخازن ذخيره نفت در فاز ساختماني و بهره‌برداري داراي اثرات زيست‌محيطي است. هدف پژوهش حاضر ارزيابي اثرات زيست‌محيطي احداث مخازن ذخيره نفت در پايانه جاسك با استفاده از روش ماتريس ارزيابي اثرات سريع (RIAM) يا پاستاكيا است. مساحت منطقه در نظر گرفته شده براي احداث پايانه نفت و گاز جاسك، حدود 18 هزار هكتار بوده و در سواحل درياي عمان، در بخش مركزي شهرستان جاسك در استان هرمزگان واقع شده است. نتايج ارزيابي با روش پاستاكيا حاكي از آن است كه در فاز ساختماني و در بخش فيزيكوشيميايي، بيشترين اثرات منفي بر روي ساختمان خاك و فرسايش، كيفيت هوا، و آلودگي صوتي است. اثر بر فلور خشكي بيشترين اثرات منفي در بخش بيولوژيكي - اكولوژيكي را به خود اختصاص مي‌دهد. همچنين در اجزاي اجتماعي- فرهنگي، بيشترين اثرات منفي بر روي سيماي سرزمين است. بيشترين اثرات منفي در بخش اقتصادي - اجرايي اثر بر ترافيك است. نتايج امتيازدهي در فاز بهره‌برداري حاكي از آن است كه اثر بر كيفيت هوا (مخازن) و آلودگي صوتي در بخش فيزيكوشيميايي محسوس است. در بخش بيولوژيكي - اكولوژيكي اثر بر فون خشكي، در بخش اجتماعي - فرهنگي بر سيماي سرزمين و اكوتوريسم، و در بخش اقتصادي - اجرايي بر روي ترافيك، اثرات منفي بيشتري وجود دارد. توجه به مجموع امتيازها در فاز بهره‌برداري دررابطه‌با مخازن ذخيره نفت خام پايانه نفت و گاز جاسك نشان‌دهنده اين موضوع است كه در فاز بهره‌برداري، اثرات مثبت ناشي از مخازن ذخيره بيشتر از اثرات منفي آن مي‌باشد، لذا پروژه قابل‌اجرا مي‌باشد. نتايج به‌دست‌آمده نشان داد باتوجه‌به اهميت جابه‌جايي و تأمين سوخت در سايت، بايد نسبت به افزايش نظارت‌ها، آموزش ايمن‌سازي مسيرهاي دسترسي به همراه افزايش سطح سكوي بتني زير مخازن ساخت ژنراتورها، تعبيه كانال عايق به‌منظور نگهداري موقت فراورده ريخت‌وپاش شده احتمالي، استفاده از فيلتراسيون و ايجاد فضاي سبز در سايت توجه ويژه صورت پذيرد.