تحليل اثرات گردشگري خلاق در پايداري اقتصادي - اجتماعي نواحي شهري (مطالعه موردي: شهر خرم‌‌آباد)

چكيده :

گردشگري خلاق شكل جديدي از گردشگري است و به بازديدكننده‌ها و گردشگران امكان مي‌دهد از طريق شركت فعال در كارگاه‌ها و برنامه‌هاي آموزشي بومي قابليت‌هاي خلاقانه خود را به منصه ظهور برسانند. گردشگران به جاي اين كه تماشاگر صنايع‌دستي مردم بومي باشند، در كارگاه‌هاي توليد اين گونه محصولات شركت مي‌كنند و به اين ترتيب مي‌توانند ضمن پرورش خلاقيت و مهارت‌شان، با فرهنگ بومي تماس عميق برقرار كنند. اين گونه فعاليت‌‌هاي خلاقانه راه عالي براي يكي شدن با فرهنگ بومي، كشف استعدادهاي نهفته و به يادگار بردن خاطرات هنري است. رويكرد گردشگري خلاق در طول يك دهه اخير رشد قابل توجهي نشان داده و توسعه و گسترش آن اثرات قابل توجهي در تحقق توسعه پايدار نواحي شهري و روستايي داشته است. لذا، هدف از پژوهش حاضر، بررسي و تحليل اثرات گردشگري خلاق در پايداري اقتصادي_ اجتماعي شهر خرم‌‌آباد مي‌‌باشد. از لحاظ هدف اين تحقيق از نوع تحقيقات كاربردي بوده و به لحاظ ماهيت و روش توصيفي-تحليلي است و براي گردآوري داده‌‌ها و اطلاعات از مطالعات كتابخانه‌‌اي و ميداني (مشاهده و پرسشنامه محقق ساخته) استفاده شده است. قلمرو مكاني تحقيق شهر خرم آباد از استان لرستان مي‌‌باشد كه طبق سرشماري مركز آمار ايران در سال 1395، داراي 373416 نفر جمعيت و 109231 خانوار بوده است. در اين پژوهش جامعه آماري را سرپرستان خانوارهاي شهري ساكن در شهر خرم‌‌آباد تشكيل دادند كه با توجه به تعداد كثير آنها با استفاده از فرمول كوكران و با 50 درصد احتمال وجود صفت تعداد 384 سرپرست خانوار براي انجام تحقيق و پرسشگري به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش انتخاب افراد نمونه در محدوده مورد مطالعه (شهر خرم‌‌آباد) به صورت تصادفي ساده است. براي تجزيه و تحليل داده‌‌ها و اطلاعات از آمار توصيفي و آمار استنباطي (آزمون‌‌هاي تي تك نمونه‌‌اي، فريدمن، رگرسيون چند متغيره، همبستگي اسپيرمن و ...) استفاده شد. نتايج حاصله نشان مي‌‌دهد، بين گردشگري خلاق و ابعاد پايداري اجتماعي با ارزش همبستگي 569/0 و سطح معناداري 000/0 و پايداري اقتصادي با ارزش همبستگي 484/0 و سطح معناداري 000/0 ارتباط مثبت و معناداري وجود دارد و در اين ميان ارزش همبستگي شاخص اجتماعي بالاتر بوده و نشان‌‌دهنده تأثيرگذاري بيشتر گردشگري خلاق در بعد پايداري اجتماعي بوده است. همچنين، توسعه و گسترش گردشگري خلاق در شهر خرم‌‌آباد كه يكي از شهرهاي نمونه گردشگري در ايران مي‌‌باشد و داراي آثار تاريخي و جاذبه‌‌هاي فرهنگي بي‌‌نظيري است، در شاخص‌‌هاي آموزش و عمومي با مقدار بتاي 345/0، تفريحات و اوقات فراغت با مقدار بتاي 335/0، مشاركت و همفكري با مقدار بتاي 130/0 و افزايش امنيت فردي و اجتماعي با مقدار بتاي 129/0 بيشترين اثرگذاري را داشته و در شاخص‌‌هاي سرمايه‌‌گذاري با مقدار بتاي 60/0- و شاخص امكانات و خدمات زير ساختي با مقدار بتاي 048/0 كمترين اثرگذاري را به همراه داشته است